Op 6 augustus 2021 schreef ik een veel gelezen en gedeeld artikel over het feit dat een leidinggevende van een transportbedrijf veroordeeld is voor een dodelijk ongeval bij het lossen van maisvoermeel.
Nu kan ik, jammer genoeg alweer, een vervolg schrijven. De rechtbank in Zwolle (ECLI:NL:RBOVE:2021:3343) acht een duikbedrijf en de leidinggevende schuldig aan de dood van een duiker bij werkzaamheden aan de stuw bij Driel. De rechtbank oordeelt dat de duiker overleden is door nalatigheid van het duikbedrijf, twee leidinggevenden en de duikploegleider. Het duikbedrijf is veroordeeld tot een boete van € 60.000,00 waarvan 20.000,00 voorwaardelijk. Een bestuurder en de operationeel directeur zijn veroordeeld tot een taakstraf van 180 uur, waarvan 60 uur voorwaardelijk. De duikploegleider kreeg een taakstraf van 60 uur voorwaardelijk.
Ook hier zijn dus weer leidinggevenden aangesproken voor een arbeidsongeval. In het laatste artikel deed ik de uitspraak dat dit steeds vaker zal gaan voor komen. Ik had nooit gedacht dat deze uitspraak zo snel bevestigd zou worden.
Dit zou voor veel leidinggevenden toch een ‘wake-up call’ moeten zijn, om eens serieus nadenken te gaan denken over de veiligheid binnen hun bedrijf en hun eigen rol daarin. Wie wil er nu voor de rechter komen te staan voor een arbeidsongeval?!
Het ongeval
Tijdens inspectiewerkzaamheden aan de stuw te Driel moesten er duikwerkzaamheden uitgevoerd worden. De duiker daalde op 8 september 2017 af naar de bodem van de Zuidboog van de stuw bij Driel om, na lange tijd klem te hebben gezeten, levenloos weer boven te komen. Het duiken bij stuwen is gevaarlijk, maar de instructies die de duiker die dag kreeg, waren ontoereikend. Zo was het duikbedrijf bekend dat er een mogelijk lek zat in de schuif van de stuw, zo oordeelt de rechtbank. Experts zeggen dat in zo’n geval eerst de stuw geïnspecteerd moet worden, voordat er gedoken mag worden. Een duiker kan namelijk bij een lek tegen de stuwwand aangezogen worden.
De duikploegleider die alleen die dag inviel, waarschuwde de duiker via de radio nog voor een mogelijk lekkage. Hij was daar later vaag over. Hij zei dat dit ging over mogelijk lekkende rubbers. ,,U heeft zo een groot risico gelopen in de wetenschap dat er een lek kan zitten door toch te duiken’’, zei de rechtbank over zijn rol. Zijn taak is om de duikers deugdelijke instructies te geven. Om dat te doen moet de duikploegleider ook zelf actief informatie inwinnen, zo las de voorzitter in de zaal voor.
Tenlastelegging
Bij de tenlastelegging was er sprake van overtredingen van verschillende artikelen van de Arbeidsomstandighedenwet: artikel 5 lid 1, artikel 8 lid 4 en artikel 3 lid 1a.
- In strijd met artikel 5 lid 1. Er is niet in een RI&E schriftelijk vastgelegd welke risico’s duiken in de nabijheid van de schuiven van de stuw voor de werknemers meebracht. Ook reductiemaatregelen waren niet vastgelegd.
- In strijd met artikel 8 lid 4. Er is geen zorg gedragen om de werknemers doeltreffend in te lichten over de werkzaamheden aan het stuwcomplex. Ook niet over een lekkage aan de Zuidboog. Ook niet over de daaraan verbonden risico’s en welke maatregelen er genomen hadden moeten worden om de risico’s te beperken.
- In strijd met artikel 3: de werkgever heeft geen zorg gedragen voor de veiligheid en/of gezondheid van de werknemers.
Wat kan de leidinggevende hier nu leren?
Voor de zoveelste keer een bewijs dat veel bedrijven en de leidinggevende, jammer genoeg, geen écht werk maken van de veiligheid. Als je in een vonnis leest dat het duikbedrijf nalatig, onvoorzichtig en /of onachtzaam heeft gehandeld, dan reizen er bij mij toch allerlei vragen boven. Vooral over het gedrag van de leidinggevenden.
We praten en schrijven veel over gedrag van medewerkers op de werkvloer. Zeker ook de bewustwording voor de veiligheid op de werkvloer mag meer aandacht krijgen. Alleen allerlei veiligheidsregeltjes en procedures hebben veiligheid technisch niet gebracht wat we willen. Bewustwording van de veiligheid bij iedereen in de organisatie is daarom veel belangrijker.
Deze en de vorige rechtszaak benadrukken dat het gedrag van de leidinggevende van het bedrijf discutabel kan zijn. Met daarbij veel impact voor de veiligheid van de werkvloer. Als we in verslagen van de Inspectie SZW in 2020 lezen dat 2/3 van de bedrijven hun Risico Inventarisatie & Evaluatie niet op orde hebben, dan moeten we vraagtekens zetten bij het Arbobeleid en de veiligheidscultuur van deze bedrijven.
De leidinggevende
Het niet inventariseren van risico’s is niet verwijtbaar aan de medewerkers op de werkvloer. Het heeft alles te maken met het gedrag van de leiding van het bedrijf. Daarom durf ik hier te stellen dat ook bij leidinggevenden de bewustwording van veilig werken noodzakelijk is. Voor veel bedrijven schijnbaar dus een grote stap. Want als het zo makkelijk was, dan zou men hier toch meer aandacht aan schenken en handen en voeten geven aan een beter veiligheidsbeleid. Is het een kwestie van het hebben van andere prioriteiten? Of hebben we te maken met een stuk onwetendheid en een gebrek aan kennis. Soms heb ik, als ik bij bedrijven kom, het idee dat men tevreden is met hun eigen veiligheidsbeleid en dat men zich niet de tijd gunt om er eens kritisch na te kijken.
Van de week had ik nog een gesprek met twee medewerkers van een bedrijf. Zij vertelden mij zich er terdege van bewust te zijn dat er bij hun bedrijf veel verbeterd kan worden aan de veiligheid. De veiligheid van een aantal productielijnen, het veiligheidsbewustzijn van de medewerkers en de noodzaak van een training. Ze zijn nu het management aan het overtuigen van de noodzaak…
Vanuit mijn ervaring durf ik te stellen dat zij niet uniek zijn. Bij veel bedrijven is er qua veiligheid een verbeterslag te maken. Dit vraagt tijd, inzet en aandacht van het management.
Wij van IVOB
Niet voor niets besteden wij als Interactieve Veiligheids Opleidingen Barneveld tijdens onze veiligheidstrainingen veel tijd aan het veiligheidsbewustzijn van de medewerkers op de werkvloer. Maar ook aan het veiligheidsbewustzijn van de leidinggevende. Waarom? Omdat we van mening zijn dat het bij hen begint. Zonder de juiste houding en instelling van de leidinggevenden c.q. management is verbetering van de veiligheid op de werkvloer een onbegonnen zaak.